Những loại mắm đặc sản vùng miền nhưng không phải ai cũng dám ăn

Gia vị của Việt Nam được biết đến là vô cùng đa dạng và phong phú. Một trong số đó phải kể đến “mắm”.

Mỗi vùng miền sẽ có nhiều loại mắm đặc trưng khác nhau. Ở miền Bắc nổi tiếng với mắm tôm, mắm cáy; miền Trung có mắm ruốc, mắm sò và miền Nam có mắm tôm chà, mắm ba khía,...

Mắm tôm

Mắm tôm

Khi nói đến gia vị của miền Bắc không thể không nhắc đến mắm tôm - một loại mắm “có mùi” đặc trưng chỉ cần nhắc đến cũng khiến nhiều người bỏ chạy. Theo tài liệu ghi chép, mắm tôm xuất hiện ở Java trước thế kỷ thứ 6. Mắm tôm hồi đó còn có tên gọi khác là Trasi. Trasi từng là một trong những mặt hàng xuất khẩu phổ biến nhất của Java được các thương nhân từ các đảo lân cận và nước ngoài mua.

Sau này nhà thám hiểm người Hồi giáo Trung Quốc đã giới thiệu Trasi đến Trung Quốc, một loại gia vị nước ngoài sau này trở nên phổ biến và truyền cảm hứng cho người dân địa phương để làm ra phiên bản của riêng họ. Dần dần Trasi bắt đầu trở thành nguyên liệu phổ biến ở Vân Nam, Trung Quốc rồi nhanh chóng lan rộng cả khu vực Đông Á.

Mắm tôm được ủ lên men từ tôm và muối ăn. Những enzym đặc trưng ở ruột tôm là thứ tạo nên mùi vị và màu sắc đặc trưng của mắm tôm. Ở miền Bắc, mắm tôm là gia vị không thể thiếu khi ăn những món ăn như bún đậu, giả cầy, bún ốc, nộm sứa đỏ,...

Mắm cái

Mắm cái

Đi xuống miền Trung, mắm cái (hay còn gọi là mắm nêm) là gia vị đặc sản của nơi này. Những nhà nghiên cứu văn hoá cho rằng nguồn gốc của mắm cái bắt nguồn từ việc những người Quảng thuở sơ khai đã học được kỹ thuật chế biến mắm của người Chăm. Qua thời gian học hỏi, họ đã “Việt hóa” phương pháp chế biến mắm, để rồi trở thành một nét văn hóa ẩm thực đặc sắc của người Việt.

Từ cá được ướp muối, cùng một số loại phụ liệu như: thính, khóm (thơm), ớt, đường,… tất cả hỗn hợp đó được lên men tạo nên mắm cái - loại gia vị ngự trị hầu hết trong mọi mâm cơm của người dân xứ Quảng, đặc biệt là ngư dân ven biển.

Mắm bò hóc

Mắm bò hóc

Điểm dừng chân tại miền Nam có mắm bò hóc. Mắm bò hóc được coi như món “vua” trong đời sống ẩm thực của người Khmer Nam bộ khi có mặt trong hầu hết các món ăn mặn. Loại nước mắm đặc trưng của người Khmer được ủ từ cá lóc hoặc cá linh và chế biến theo phương pháp giã nhỏ cá hoặc để nguyên con.

Mắm bò hóc nặng mùi nhưng hương vị độc đáo, đậm đà dễ gây nghiện khi thưởng thức với cải sống, dưa leo, đậu ớt, cà pháo… Đây cũng là loại gia vị không thể thiếu của các món bún như: Bún num bò chóc, bún mắm, bún nước lèo…