Nước mía - thức uống giải khát ngày hè

Nước mía là một trong những thức uống giải khát phổ biến và quen thuộc đối với người dân Việt Nam. Với hương vị ngọt ngào, mát lạnh và bổ dưỡng, nước mía không chỉ là một cách tuyệt vời để giải nhiệt mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe.

Mía còn có tên gọi khác là cây cam giá, thuộc họ Lúa Poaceae với tên khoa học là Saccharum officinarum L. Mía được trồng rộng rãi trên khắp thế giới với mục đích chính là để lấy nước mía và sản xuất đường. Hiện nay, có nhiều loại mía với đặc điểm hình thái khác nhau, ví dụ như mía bầu có thân cao và to, vỏ mía có thể là màu tím, trắng hoặc đỏ. Không phải loại mía nào cũng chứa nhiều đường. Có những loài mía chứa ít đường, thích hợp cho mục đích sử dụng khác như làm thức ăn cho gia súc hoặc sử dụng làm cây trồng phụ. Trái lại, có những loài mía chứa nhiều đường, được ưu tiên trồng để thu hoạch đường.

Mía được trồng nhiều ở vùng nhiệt đới. Ảnh: Internet

Tại Việt Nam mía được trồng tại các tỉnh miền Trung như Quảng Ngãi, Quảng Nam,... và các tỉnh miền Bắc như Hà Nội, Vĩnh Phúc, Thanh Hóa, Hòa Bình. Phần lớn là do thổ nhưỡng ở những vùng này chứa nhiều phù sa (có chất vôi, sâu và nhẹ) tạo điều kiện thuận lợi để cho cây mía phát triển. Thời điểm thu hoạch mía thường là sau 11 - 18 tháng và được dùng làm nguyên liệu sản xuất đường, làm thuốc.

Lợi ích không ngờ của nước mía

Trong cây mía, thành phần chủ yếu là đường saccarozơ, ngoài ra mía còn chứa nhiều khoáng chất như canxi, crôm, cô-ban, đồng, magie, mangan, photpho, kali và kẽm. Nước mía không chỉ là nguồn cung cấp chất sắt cho cơ thể mà còn chứa nhiều loại vitamin như A, C, B1, B2,... cùng nhiều thành phần dinh dưỡng khác phytonutrient, protein, chất chống oxy hóa và chất xơ hòa tan.

Nước mía nhiều thành phần dinh dưỡng giúp duy trì sức khỏe hiệu quả. Ảnh: Diễm Hằng

Các chất dinh dưỡng này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của nhiều cơ quan trong cơ thể như thận, dạ dày, mắt, tim, đường ruột và cơ quan sinh dục. Nước mía được cho là có khả năng giảm cholesterol xấu, giúp phòng chống bệnh ung thư, cân bằng đường huyết ở người mắc tiểu đường, giảm sốt, hỗ trợ quá trình giảm cân, đồng thời có tác dụng thanh lọc thận và ngăn ngừa nhiều bệnh lý khác.

Trong nước mía có chứa chất xơ, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe đường ruột, giảm tốc độ tiêu hóa thức ăn và cung cấp nước một cách hiệu quả cho cơ thể. Do đó, thói quen uống nước mía khi đói không chỉ giúp cung cấp năng lượng mà còn hỗ trợ duy trì sức khỏe toàn diện của cơ thể nhờ vào chất xơ và các dạng dinh dưỡng khác.

Mặc dù nước mía chứa nhiều đường nhưng nếu bệnh nhân bị tiểu đường dùng thức uống này với mức độ hợp lý thì có thể kiểm soát được lượng đường huyết, ngăn chỉ số đường huyết tăng vọt hoặc hạ thấp quá nhanh.

Bên cạnh đó, với lượng nước dồi dào nước mía giúp phòng ngừa và loại bỏ sỏi thận, hỗ trợ chức năng thận. Ngoài ra nếu bạn đang bị táo bón hoặc mắc bệnh về dạ dày, uống nước mía sẽ cung cấp thêm nhiều kali thúc đẩy hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả

Một số lưu ý khi dùng nước mía

Do nước mía chứa lượng đường khá lớn, vì thế nên nếu để quá lâu hoặc bảo quản không đúng có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn, gây nhiễm khuẩn. Đặc biệt, do tính lạnh của mía, những người có tỳ vị hư yếu, dễ bị điều tiện và những người mắc tiểu đường nên hạn chế uống nước mía. Ngoài ra, nếu tiêu thụ quá mức có thể dẫn đến tăng cân do cơ thể hấp thụ quá nhiều năng lượng từ đường.

Mặt khác, trong quá trình chế biến, nên sử dụng mía sạch và chế biến vệ sinh. Nước mía sau khi ép nên được uống ngay trong vòng 15 phút. Nếu không uống ngay, nên đậy kín và bảo quản trong tủ lạnh để giữ tươi mới (không quá 1 buổi), vì sau thời gian này, quá trình oxy hóa có thể làm mất đi một số dưỡng chất.

Mặc dù là loại thức uống giải nhiệt tốt cho sức khỏe nhưng nếu dùng sai cách có thể gây hại cho sức khỏe.Ảnh: Internet

TS.BS Từ Ngữ, Tổng thư ký Hội Dinh dưỡng Việt Nam chia sẻ: "Một người bình thường chỉ nên uống không quá 330 ml nước mía mỗi ngày. Không uống sát bữa ăn vì mía chứa nhiều đường khiến bữa ăn mất ngon hoặc gây cảm giác ngán đồ ăn. Người có bệnh tiểu đường càng không nên lạm dụng nước mía".

Theo các chuyên gia về đông y, người uống nước mía nhiều không chỉ bị tăng cân, còn dễ gây tiêu chảy. Những người có tiền sử thừa cân và mắc bệnh tiểu đường càng tuyệt đối phải tránh loại nước uống này, nếu không nó sẽ trở thành "chất độc" đối với cơ thể của người bệnh, khiến bệnh tình càng thêm trầm trọng.

Có thể nói, nước mía không chỉ là một thức uống giải khát mà còn là một phần không thể thiếu của văn hóa ẩm thực ở nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là trong các nền văn hóa miền nhiệt đới. Với hương vị tươi mới, ngọt ngào và bổ dưỡng, nước mía thực sự là một lựa chọn tuyệt vời cho bất kỳ ai muốn thưởng thức hương vị của mùa hè.