Trà sen Tây Hồ - Thức uống thanh tao, nét đẹp tinh túy ngàn đời

Trà sen Tây Hồ được mệnh danh là “Thiên cổ đệ nhất trà", luôn nằm trong top các đặc sản được yêu thích nhất của bất cứ du khách nào khi ghé thăm Hà Nội. Tỉ mỉ trong từng công đoạn làm trà, hương vị đậm đà của chè Tân Cương cùng với hương thơm rất riêng của sen bách diệp Tây Hồ.

Trà sen Tây Hồ có hương vị thanh tao, vô cùng thơm mát và dễ chịu. Đó là sự hòa quyện đậm đà của chè xanh Thái Nguyên - “Đệ nhất danh trà”, cùng với hoa sen trăm cánh bách diệp Tây Hồ, khi pha ra có hương thơm ngào ngạt, thanh mát của sen, một chút vị chát và ngọt hậu của trà xanh khiến ai nếm thử một lần sẽ không bao giờ có thể quên được. 

Trà sen Tây Hồ - đặc sản nghìn năm của người Hà Nội (Ảnh sưu tầm)

Trà sen Tây Hồ từ xưa đã được biết đến như một loại thức uống thượng phẩm, dùng để tiến vua, là quốc ẩm của dân tộc. Trà sen chứa đựng những gì tinh túy nhất của thiên nhiên, hội tủ đủ tinh hoa đất trời. 

Trà sen có thể ướp từ nhiều loại sen khác nhau, nhưng muốn có được hương thơm đặc trưng cùng vị ngọt đậm đà đúng chuẩn của thượng phẩm thì trà phải được ướp bằng sen ở Tây Hồ. Chỉ có sen ở đây mới hội tụ đủ tinh hoa của đất, của trời, mới có hương thơm khác hẳn sen ở nơi khác. 

Hoa sen trăm cánh bách diệp Tây Hồ (Ảnh sưu tầm) 

Sen Tây hồ là sen nhiều cánh nhỏ, màu hồng phớt, nụ chúm chím. Sen phải được hái từ sáng sớm, khi mặt nước còn hơi sương để đảm bảo độ tươi nhất định. Trong khoảng từ cuối tháng 5 đến đầu tháng 9, nhiều nhà làm trà sen truyền thống ở phường Quảng An lại tất bật chuẩn bị từng công đoạn làm trà. Công việc ướp trà sen đòi hỏi sự tỉ mỉ, cầu kỳ, người thợ phải đặt tâm huyết và tình cảm vào từng hạt gạo sen, từng búp trà. Gạo sen cần giữ trọn đươc hương vị, không bị nát, cánh hoa, nhụy hoa và gạo sen không được tách rời nhau. 

Chị Bách Diệp (40 tuổi, phường Quảng An, Tây Hồ) chia sẻ: “Để thu được 100g gạo sen sẽ cần khoảng 900 – 1000 bông hoa. Việc tách gạo sen là công đoạn khó nhất đòi hỏi phải nhanh tay, khéo léo để gạo sen trắng, không nát và lưu giữ được mùi hương.”

Chè hòa quyện với gạo sen được bọc bởi nhiều lớp cánh sen Tây Hồ (Ảnh sưu tầm)

Gạo sen và nhụy sen sau khi được ủ đủ lâu và sấy khô sẽ được bỏ vào bông sen cùng với trà Tân Cương cánh nhỏ, dùng lá sen bọc chặt bên ngoài. Bông sen sau khi bọc chè sẽ được cắm một đêm để hương sen thấm đều vào chè, từng vốc chè sực mùi thơm hòa quyện với sen. Loại trà sen này được làm nhiều vào chính vụ sen, giá bán giao động 40.000 đồng/bông.

Dùng lá sen bọc chặt bên ngoài bông sen đã bọc chè, cắm một đêm để hương sen thấm đều vào chè (Ảnh sưu tầm) 

Ông Ngô Văn Xiêm (12 Đặng Thai Mai, Quảng An, Tây Hồ), truyền nhân đời thứ tư của gia đình có truyền thống làm nghề trà sen chia sẻ: “Sinh ra và lớn lên ở Quảng An, trưởng thành trong một gia đình có nhiều đời làm nghề trà ướp hương sen, được cha mẹ truyền nghề và cứ thế đến nay tôi đã gắn bó với nghề gần 60 mùa sen nơi đây”.

Nói về bí quyết để tạo ra những tách trà sen mang hương vị đặc biệt của người Quảng An, ông Xiêm bộc bạch: “Để làm ra thức uống này không quá khó nhưng đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên trì, hương vị tinh túy của chén trà sen thực chất đã qua 7 lần ủ gạo và sấy. Càng ướp nhiều lần thì hương sen càng quyện, trà càng thơm lâu. Một mẻ trà sen đạt chuẩn thì nước trà phải xanh, uống ban đầu có vị chát, sau có vị ngọt đượm và hương sen thơm dịu, thoang thoảng trong miệng”.

Làm trà sen từ lâu đã trở thành nghề truyền thống của người dân Hà Nội (Ảnh sưu tầm)

Cái tên gọi Trà sen Tây Hồ đã nói lên nguồn gốc của sen, của trà, của thức uống thanh tao, quý giá của nền văn hóa dân tộc. Trà ngon là phải biết thưởng thức, bởi uống trà cũng là một nghệ thuật và người thưởng trà là một người nghệ nhân. Trà ướp bằng sen Tây Hồ phải được pha trong ấm bằng đất nung mới đảm bảo hương vị. Sau khi tráng nóng ấm bằng nước sôi sẽ lấy trà ra để riêng vào khay tre chuyên dụng, trà được gạt vào ấm và ủ trong khoảng 3 phút. Nước dùng để pha trà phải là nước sôi từ 85 độ C, sau đó sẽ rót trà từ từ vào ấm, hãm trong khoảng 30 - 60 giây.

Trà sen Tây Hồ có hương vị vô cùng đặc biệt, toát lên hương thơm ngát của hoa sen và trà (Ảnh sưu tầm)

Khi thưởng thức, trước tiên cần đưa chén trà lên ngửi mùi thơm, thổn thức bởi hương thơm mát của sen, vị chát nhẹ của trà khiến bao trái tim phải thổn thức, xao xuyến. Cần thưởng trà bằng một tâm hồn thanh tịnh, không chỉ đơn giản là uống, mà còn phải cảm nhận bằng cả cái tâm. 

Không chỉ là thức uống đơn thuần trà sen Tây Hồ còn mang đậm nét văn hóa, tinh tế của người Hà thành, là món quà quý cho những người đi xa nhớ về miền đất kinh kỳ.